رمزدارایی یا رمزارز یا رمزارزش؟!

یادداشت تخصصی

در مواجهه با دنیای جدید ماهیت‌های دیجیتالی، به‌ظاهر دشوار است که سنخ ماهیت‌های جدید را در پیوند با آنچه در دست است سنجید. مبانی ما ریشه در تصوراتی دارد که بعیدترین آنها، ایجاد و گسترش چنین موجودیت‌هایی را نمی‌توانست پیش‌بینی کند. همین امر در خصوص رمزارزها نیز صادق است. گروهی آن‌ها را رمزارزش می‌نامند. گروهی آنها را رمزارز می‌خوانند و گروهی نیز از نام رمزدارایی بهره می‌گیرند. اما کدام یک صحیح است؟ پاسخ هر سه با هم هیچ یک به‌تنهایی.

از دید نظم حقوقی، هر مفهوم معتبر در عالم حقوق، غالباً آثاری را به همراه خود دارد که با اطلاق آن بر موجودیتی، آن آثار نیز بر آن موجودیت بار می‌گردند. دارایی یک مفهوم خاص است و مال نیز همچنین، حتی اگر این مفاهیم در ارتباط مستقیمی با یکدیگر باشند. اگر به امری اطلاق مال شد باید منفعتی مشروع داشته که عقلا تمایل به بهره‌مندی از آن منفعت را صحیح بدانند. اگر بر مفهومی اطلاق ارز شد، ابزاری می‌گردد که نماینده ارزشی است که پشتوانه آن اعتبار قوای حاکمه، کالاهای پشتوانه‌ای یا اقبال عمومی است. همچنین ممکن است ماهیتی مال باشد؛ اما مالیت نداشته باشد. چرا که در محدوده جغرافیایی خاص یا در بازه زمانی خاص ، آن مال برای دیگران ایجاد تمایل نکند. یک بطری آب در کنار چشمه با یک بطری آب در بیابان از لحاظ مالیت داشتن متفاوت هستند. همچنین ممکن است موضوعی مال نباشد؛ اما در مایملک و دارایی دیگری بگنجد، پس استیلا بر آن بدون اذن صاحب، غصب است. دارایی نیز ظرفی است دارای بعد مثبت و منفی و جزوی از شخصیت یک شخص در عالم حقوق عنوان می‌گردد.

اما در خصوص رمزارزها، نمی‌توان صرفاً قائل شد که دارایی هستند یا منحصراً ارز یا موجودیتی دارای ارزش سرمایه‌گذاری. ممکن است درآن‌واحد همه این مفاهیم بر یک رمزارز صادق باشد و ممکن است در برهه‌ای از زمان برخی از این صفات قابل‌اطلاق نباشند. ممکن است در مقاله سفید رمزارزی، هدف آن نفس ارز بودن و ابزار پرداخت در معاملات باشد، اما به علتی، تبدیل به کالای سرمایه‌ای شود یا اقبال عمومی آن در طی واقعه‌ای، به طور ناگهانی و در یک بازه کوتاه چنان افت کند که تصور ارزش عرفاً وجود نداشته باشد و یا به سبب منع قانونی قرارگرفتن آنها در دارایی اشخاص معتبر نباشد. این کلاس جدید دارایی، کاملاً منعطف است و موارد متعددی ماهیت دیجیتالی جدید با اهداف مختلف به بازار عرضه کرده. اتر در شبکه اتریوم هدفی بیش از یک ارز داشت و به همین علت از واژه «کوین» برای نام‌گذاری آن استفاده نشد، با این وجود آیا کاربرد یک ارز را ندارد؟ یک موجودیت در این بازار مثل بیت‌کوین ممکن است درعین‌حال که به‌عنوان ابزار سرمایه‌گذاری مبادله می‌شود، برای پرداخت نیز به کار رود و هم‌زمان در کیف پول سرد/آفلاین مانند یک کالای دارای ارزش ذخیره شود. بیت کوین نیز در بدو تولد، غالب یک ابزار مبادله ایمن داشت. اما امروزه رفتار کاربران چنان است که با طلا رفتار می‌کنند.